Ezgi Aktaş
Versus Tiyatro bu sezon Fransız yazar ve oyuncu Rayhana’nın ‘Bu Yaşta Hala Saklanarak Sigara İçiyorum’ eserini sahneye koyuyor. Oyun, Cezayir’de geçen bir kadın hikâyesi olmasına karşın tüm kadınların kendileriyle özdeşleştirebilecekleri bir olay örgüsüne sahip. ikincikat’ta sahnelenen oyunu, yönetmeni Kayhan Berkin ile konuştuk.
» ’Bu Yaşta Hala Saklanarak Sigara İçiyorum’ oyununu sahneye koydunuz. Oyun hakkında bilgi verebilir misiniz?
Oyun, hamile kaldığı için ağabeyi tarafından öldürülmek istenen genç kadının hamama sığınmasıyla başlıyor. Oyun boyunca baskı mekanizmalarını içselleştiren kadınların kendilerine uygulanan sistematik şiddeti, farkında olmadan birbirlerine uyguladıklarına tanık oluyoruz. Oyunun erkeklerin kadınlar üzerinde bıraktığı izlerin ve etkilerin eleştirisini yapmak istemesi bizim odak noktamız. Erkek gözetiminin minimumda olduğu ender yerlerden olan hamam arınma, temizlik, cinsel fantezi gibi unsurları içinde barındırıyor. Metnin verdiği olanaklarla sahneyi kadınların içsel ve dışsal olarak arınmaya çalışırken çatışıp kirlendiği bir ortama çevirdik.
» Dokuz kadının duygu, hayat tecrübesi ve çatışmalarını yansıtan bir metni sahnelemeyi tercih etmenizin sebebi neydi?
Oyundaki sohbetlerde erkek şiddeti, siyasal ve dini baskıyla ilgili bugün yaşadığımız durumlarla çok benzerlik taşıyor. Oyunun sloganist bir tarafı var. Elimizden geldiğince didaktiklikten çıkarıp, 9 kadının hikayesine odaklanmaya çalıştık. Bundan önce oyuncu ve yönetmen olarak, yer aldığım oyunlarda hep erkek hikâyelerini anlatan kişi durumundaydım. Oyunun yazarı Rayhana’nın 9 sahici kadın karakter yaratma başarısını gösterdiğini düşünüyorum. Oyuncuların aktif katılımı ve çalışkanlıklarıyla 9 kadını çeşitli açılardan çeşitli durumlarıyla ele alıp, kendi dertlerini ve bizim dertlerimizi anlatmayı umduk.
» Oyunu sahnelemeye karar verme aşamasından sahneye koyana dek geçen süreçte sizi zorlayan, farklı çözümler üretmeye yönelten durumlar oldu mu?
Oyunun fazla diyalog içermesi başlı başına sorundu. Tiyatronun Aristo’dan beri söylenegelen ‘’fiziksel bir eylemin taklidi” olduğuna inanan biri olarak oyunun canlanması için olabildiği kadar fiziksel aksiyonun olduğu ve temponun hiç düşmediği bir hamam atmosferi yaratmaya çalıştık. Bu düşüncemize hizmet edemeyen yerleri kırptık. Repliklerin sahne üzerinde denenmeden atılması taraftarı değilim, yazarın malzemesine saygı duyuyorum ama asıl meselem yazarın malzemesinin özüne ulaşıp, kendi tiyatro anlatma biçimime uygun bir şekilde seyirciyle buluşturmak. Oyunun sonu dahil olmak üzere birçok yerde yönetmen olarak yorumum var. Oyunda gerçekçi diyebileceğimiz oyunculuklar olmasının yanında kuru buz ve kan malzemelerini kullanarak soyut bir anlatım tercih ettik. Bu malzemelerinin nasıl kullanıldığı sürpriz olarak kalsın.
» Oyunun yönetmeni olarak üzerinde durduğunuz, oyuncusuyla biraz daha fazla çalıştığınız karakterler oldu mu?
Oyuncuları rol yapmadan sahici bir biçimde oynamaya motive etmek önemli. Çünkü herkes ilk etapta en iyi bildiği klişelere yöneliyor. Bu klişeler oyuncular kendini güvensiz hissettiğinde de emniyet sübabı gibi ortaya çıkıyor. Biz olabildiğince bunlardan kaçınıp, oyuncuların güvensiz olduğu taraflarda neler yapacağına odaklanmaya çalıştık. İkincisi ise her an oyunun bütününü düşünüp akıllıca buna hizmet etmesi.
» Oyun hangi günlerde ve nerede sahneleniyor?
En yakın gösterim yarın. Şubat’ta belli olan tarihler ise 21 ve 28’i. Oyun, Karaköy’deki ikincikat’ta sahneleniyor.
***
Versus Tiyatro
» Versus Tiyatro ne zaman kuruldu? Başka hangi oyunları sahneliyorsunuz?
2014’te ilk temsilini yapmış sahnesiz bir topluluk. Yaratım sürecimizde prova ve sahne desteği vermesi bakımından Mehmet Ergen ve Talimhane Tiyatrosu’nun bize katkıları çok önemli. Vietnam’a Sevgiler, Woyzeck, Hamlet, Bir Yolluk Daha & Striptiz, Kanlı Düğün ve Bu Yaşta Hala Saklanarak Sigara İçiyorum prodüksiyonlarını gerçekleştirdik. Oyunların 4’ü sahnelenmeye devam ediyor.