20.Uluslarası Ankara Tiyatro Festivali / Vietnam’a Sevgiler / M.A.Bütüner Eleştiri Yazısı

20. Uluslararası(!) Ankara Tiyatro Festivali(!) kapsamında Tiyatro Versus ekibi Vietnam’a Sevgiler temsiliyle sahneye çıktılar. Oyunun konusunu tanıtım bülteninden aynen aktarıyorum: Nagasaki’de 1945’te atom bombasına maruz kalmış yüzünün sol tarafı yanmış bir adamla Vietnam’da 1968’de yüzünün sağ tarafı yanmış Napalm bombası sebebiyle yanmış bir kadının mektuplarla kurmaya çalıştıkları bir ilişkinin öyküsü.

Bu özete birkaç ek yazmak isterim: Nishina Shinzo Japonya’dan yazıyor, Vietnam’daki kadın Dan Thanh ise aslında on yedi yaşında ve imkânları çok kısıtlı bir hastanede tedavi görüyor. Dan Thanh cevap yazamıyor; durumunun pek parlak görünmediği anlaşılıyor. Vietnam’da film çalışmalarını yürüten ve Shinzo’nun çalıştığı şirketten film gereçleri satın alan Issa’nın Shinzo’yu filmine davet etmesiyle ve Shinzo’nun filmdeki bir kareden çok etkilenmesiyle mektup yazmalar başlıyor.

Eser aslında mektuplardan oluşuyor*, bir tiyatro eseri değil yani. Remzi Kitabevi’nden Ülkü TAMER çevirisi ile yayımlanmış baskısını okuma imkânı buldum. Çok etkileyici. Yazar Edita MORRIS adından da anlaşılacağı üzere bir Japon ya da Vietnamlı değilken ortaya harika bir eser çıkarmış.

Tiyatro Versus yorumunda Nishina Shinzo’yu Kayhan BERKİN; Issa, Mlle, Dan Thanh ve yardımcı karakterleri ise kadın oyuncu Olcay YUSUFOĞLU canlandırıyor.

Sahne: sol kenarda Shinzo’nun mektup yazdığı masa, sağ yanda ise duruma göre ev, bahçe, hastane ve sair mekânlar yer alıyor. Sağ kısım kartonlardan oluşturulmuş, anlatımı destekleyici öğelerden teşekkül. Bu kısım Shinzo’nun aktardığı dış dünyayı bize taşıma konusunda ve Dan Thanh’ın Shinzo’yu hayalinde yaratışı biçiminde destek oluyor. Ayrıca bu kısımda kullanılan origami kuş aracılığıyla kartonların bütünlükteki yeri kültürel manada pekiştiriliyor sanki. Aynı zamanda origami kuşun Dan Thanh’ın Japonya’yı görüş biçimini simgelediğini de söylemek mümkün.

İlk sahneden son sahneye kadar oyunu yüzünün sağ yanına ışık alarak oynayan (bir anlamda Shinzo’nun yanmış yüzünü seyirciye bile göstermekten çekinen ve seyirciyi merakta bırakan) Kayhan BERKİN benim son yıllarda seyrettiğim en mükemmel oyunculuğu sergiliyor. Karşımızda gerçek bir Japon varmış gibi hissetmemizi sağlayacak abartısız, ancak ifade için yeterli mimiklerle, hareketlerle, vurgularla (Türkçe olmasına rağmen) dört dörtlük bir oyunculuk çıkarıyor. Öyle ki anlattıklarıyla oyunculuğu pekiştiğinde bir ara gerildiğimi ve tam bir yoğunlaşmayla BERKİN’i seyrettiğimi fark ettim. Kendisini çok çok kutluyorum.

Issa, Mlle karakterlerini canlandıran Olcay YUSUFOĞLU’nun ise rolü gereği çok etkin olmadığını vurgulamak gerekir. Shinzo gibi baskın bir rolün yanında öne çıkmak zor elbette. Canlandırdığı Issa eserde bir erkek. (Çok fark eder mi? Seyrederken etmedi.) Ancak aynı kostümle birkaç farklı kişi canlandırılınca seyircide bir kafa karışıklığı hissedilebiliyor. Belki karakterler arası geçiş için küçük bir aksesuar kullanılabilir. (Bir fular kullanıldı; ancak karakter değişiminde fular aynı kalınca o niyetle kullanılmadığı sonucuna vardım.)

VİETNAM’A SEVGİLER – Kayhan BERKİN-2Güzel, abartısız bir dekor ve ışıkla, mükemmel bir temsil seyrettik. Daha fazla seyirciyi hak ediyordu; ancak hiçbir tanıtım yapmayan TAKSAV’ın vurdumduymazlığına rağmen oyuncuların performansından bir şey eksilmemiş gibi göründü. Bu temsil en azından Şinasi Sahnesi ve Akün Sahnesi gibi daha merkezi bir yerde sahnelenebilirdi.

Düz bir metinden böylesi canlı ve etkileyici bir temsil yaratmak ciddi marifet bence. Benim açımdan unutulmaz bir temsil oldu. Başta yönetmen Metin BALAY olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Umarım Tiyatro Versus’u Ankara’da daha fazla görme imkânı bulabiliriz.